De eerstvolgende cantatedienst op zondag 7 november:
Uitgevoerd wordt de cantate “Herz und Mund und Tat und Leben” (BWV 147) van J.S. Bach.
De uitvoerenden zijn het Cantate Consort o.l.v. Jelte Hulzebos, de solisten zijn: Agnes van Laar (sopraan), Rosanne van Sandwijk (alt), Twan van der Wolde (tenor) en Jasper Schweppe (bas), de voorganger is ds Evert Jan Veldman en de organist is Mannes Hofsink.
Het werk behoort tot de bekendste cantates die Bach schreef, en dat komt met name door de toonzetting van de koralen 6 en 10. In 1926 maakte de Engelse concertpianiste Myra Hess (1890-1965) een bewerking van die toonzetting voor piano en die kent u ongetwijfeld: ze gaf het de titel “Jesu, Joy of Man’s Desiring. Maarten ’t Hart vertelt in zijn boek over Bach dat hij als jongetje van 10 tot tranen toe bewogen werd toen hij voor het eerst deze piano bewerking hoorde.
Bach was werkzaam in Weimar toen hij in 1716 cantate BWV 147a componeerde voor de vierde adventszondag. Van deze cantate is alleen de tekst overgeleverd, de partituur is verloren gegaan. Wel beschikken we over een tweede versie die in Leipzig werd uitgevoerd op 2 juli 1723 voor Onze Lieve Vrouwe Visitatie. Dit werk is in de Bachcatalogus opgenomen als BWV 147.
De cantatetekst komt uit de bundel ‘Evangelische Sonn- und Festtages-Andachten’ van Salomon Franck. Was de tekst van de eerste versie toegespitst op de getuigenis van Johannes de Doper (Johannes 1: 19-28), in de tweede versie is het accent verlegd naar de lezing voor Onze Lieve Vrouwe Visitatie, waarin Maria het Magnificat aanheft (Lucas 1: 39-65).
Het is een groots opgezette cantate, bestaande uit twee delen: de delen 1-6, gevolgd door de preek en vervolgens de delen 7-10. De royale orkestbezetting van strijkers, baroktrompet, hobo’s (o.a. hobo d’amore en hobo da caccia ! ) en continuo en de gevarieerde instrumentatie maken deze cantate bijzonder.
Korte beschrijving:
Openingskoor is symmetrisch van opbouw met veel imiterende en fugatische elementen. 2. Tenor-recitatief accompagnato. 3. Aria voor alt, hobo d’amore en continuo. Het melodisch motief aan het begin van de aria vormt de kern en daarnaast vallen de in zestiende noten gepeelde stijgende toonladderfiguren op (sursum corda). 4. Bas-recitatief, gebaseerd op de tekst uit Lucas 1:51-52, staat bol van muzikale illustraties. Eén voorbeeld in het fragment ‘… bis sie des Höchsten Arm von Stuhle stöβt’ worden de poten hoorbaar onder de stoel weggezaagd. 5. Evenals bij de eerste aria wederom een trio, nu voor sopraan, viool en continuo. Vijfmaal wordt de tekst herhaald, omspeeld door virtuoze zestiende triolen figuren in de vioolpartij. 6. Koraal ‘Wohl mir, daβ ich Jesum habe’, bij velen bekend als ‘Jesu Joy of Man’s desiring’.
Parta seconda (na de overdenking)
Tenoraria waarin de cello een uit triolenfiguren bestaand thema speelt dat veelvuldig wordt herhaald. De eerst vier tonen van dit thema vormen tevens het begin van de zangpartij. 8. Basrecitatief met in de begeleiding de hobo d’amore én de hobo da caccia (let u op de bijzondere klank van dit instrument). 9. Een uitbundige basaria met een markant thema in de trompet, een pittige ritmiek. Het hele orkest wordt ingezet om de ariatekst te onderstrepen. 10. Het laatste deel is qua notentekst identiek aan deel zes. De vierstemmige koraalzetting is ingebed in een uit acht maten bestaand thema. Het koraal is het zestiende couplet van het lied ‘Jesu, meiner Seelen Wonne’ van Martin Jahn (1661).
Het Cantate Consort is in 1992 opgericht ten behoeve van de cantatediensten die maandelijks in de Nieuwe Kerk in Groningen worden gehouden. Sinds de oprichting staat het onder leiding van Jelte Hulzebos. Het verleent jaarlijks een zestal malen medewerking aan deze diensten, waarin geestelijke muziek in een liturgische context wordt uitgevoerd – vaak cantates van Bach, maar ook werken uit de vroege Duitse barok (Schütz, Schein, Bruhns, Buxtehude), hun Italiaanse voorgangers (Gabrieli, Monteverdi) en muziek uit de renaissance (Byrd, Orlando di Lasso, Palestrina). Zangers uit verschillende koren en ensembles uit Groningen worden per project uitgenodigd om in het Cantate Consort te zingen.
Agnes van Laar (sopraan) treedt al sinds de beginjaren van haar studie veelvuldig op als vocaal solist. Zo was Agnes onlangs live vanuit het Muziekgebouw aan ’t IJ te horen op NPO Radio 4 (werken van Monteverdi en Gesualdo) o.l.v. Klaas Stok. Ook soleerde Agnes met Het Gelders Orkest o.l.v. Joop Schets (Mendelssohn-Elias), met Consensus Vocalis en het Parnassaus Ensemble o.l.v. Klaas Stok (o.a. Bach-Magnificat) met het Noord Nederlands Orkest o.l.v. Geert- Jan van Beijeren Bergen en Henegouwen (Bach-Magnificat), met Florilegium Musicum (Bach-Osteroratorium), met The Northern Consort (o.a. Bach- Gloria in excelsis Deo) en het Luthers Bach Ensemble (o.a. Bach- Matthäus Passion). Ook werd Agnes in 2017 door sopraan Johanette Zomer en dirigent Béni Csillag uit een groot aantal sopranen geselecteerd voor de Matthäus Passion (i.s.m. het Orkest van het Oosten en o.l.v. Béni Csillag).Op het Grachtenfestival in Amsterdam, in een voorstelling met hoogtepunten uit de operageschiedenis, nam Agnes de rol van de Gravin (Mozart, Le Nozze) en van Frau Reich (Nicolai, Fallstaff) op zich.Als koorzanger zong Agnes bij Bach Collegium Japan o.l.v. Masaaki Suzuki en tourde zij mee met de gehele Europa tour 2018. Agnes startte haar vocale ontwikkeling bij Karin van der Poel aan het Utrechts Conservatorium. Zij vervolgde haar studie bij Hanneke de Wit aan het Prins Claus Conservatorium, waar ze in juni 2017 haar Bachelor afsloot. Op dit moment zet Agnes haar studie voort bij Sasja Hunnego aan het Conservatorium van Amsterdam. Agnes ontving masterclasses van o.a. Margreet Honig, Ira Siff, Charlotte Margiono, Nico van der Meel, Anna Murray,en Paul Triepels (ademcoach). Op het gebied van opera werd zij gecoacht door Floris Visser, Elsina Jansen en David Prins.
Twan van der Wolde (tenor) begon met zingen bij Roder Jongenskoor en studeert nu Klassieke Zang aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen met zijn zangdocenten Hanneke de Wit en Paul Triepels. Hij zong de afgelopen jaren bij verschillende vocale ensembles zoals het Nationaal Gemengd Jeugdkoor, The Gents, Meesters&Gezellen en het Luthers Bach Ensemble. In 2021 stond hij in de Nationale Finale van het Prinses Christina Concours met Ensemble Fier. Momenteel is hij actief als koorlid bij Cappella Amsterdam. Ook is hij als solist te horen bij Mozarts Requiem, oratoria zoals de Messiah, de Johannes Passion en het Kerstoratorium van Saint-Saëns en uitvoeringen van Bachcantate
Jasper Schweppe (bas) begon zijn opleiding solozang aan het conservatorium van Zwolle. Zijn diploma Uitvoerend Musicus haalde hij aansluitend in 1998 aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.
Na een aantal jaren als lid van het Groot Omroepkoor maakte hij een overstap naar het Nederlands Kamerkoor, waar hij sinds 2005 als bas zingt in de kernbezetting.
Jasper heeft altijd het koorzingen met solozingen gecombineerd. Zo wist hij zich te bekwamen in veel muziekstijlen. Van het 1000 jaar oude gregoriaans bij het ensemble Hartkeriana naar vroege renaissance polyfonie o.a. bij het Huelgas Ensemble en Egidius Kwartet. Jasper zingt heel graag muziek uit de barok en de vroege barok. Natuurlijk komt J.S. Bach ieder seizoen veelvuldig voorbij, maar vooral componisten als Constantijn Huygens en Claudio Monteverdi hebben zijn voorliefde. De CD Proba Me Deus is daar het bewijs van.
Jasper werkte mee aan verschillende operaproducties. Bij het Orkest van de 18e Eeuw o.l.v. Frans Brüggen werkte hij mee aan de succesvolle internationale productie Les Indes Galantes van Rameau en bij Camerata Trajectina werkte hij mee aan o.a. De Zeven Zonden van Jeronimus Bosch, een succesvolle samenwerking met Gerrit Komrij.
Jasper werkte met dirigenten als Ton Koopman, Jan Willem de Vriend, Peter Dijkstra, Risto Joost, Richard Eggar en Jos van Veldhoven.
Jasper heeft een speciale voorliefde heeft voor het zingen van liedrepertoire. In Parijs in 1999 won hij de eerste prijs bij het concours Musicora. Hij zong daar Poulenc en Ravel. Sindsdien heeft hij veel recitals gezongen in binnen- en buitenland. In 2010 werd zijn CD La Bonne Chansonmet liederen van Fauré op tekst van Verlaine, een Cd met de Winterreise van Schubert en Francis Poulenc en de wereld van Paul Éluard zijn in de pers zeer goed ontvangen.
De CD. opname van de Schöne Müllerin verschijnt in het voorjaar van 2019.
Naast het zingen is Jasper zangdocent bij het Kamper Boys Choir en is hij artistiek coördinator van het Nederlands Kamerkoor.
Mannes Hofsink (*1981) is als cantor-organist verbonden aan de Nieuwe Kerk te Groningen. Daarnaast is hij stadsbeiaardier van Meppel, dirigent van koorvereniging Wijker Kunst en pianist van het Meppeler Mannenkoor. Ook heeft hij een concert- en lespraktijk.
Mannes studeerde orgel 1e fase en kerkmuziek bij Gijs van Schoonhoven aan de Saxion Hogeschool te Enschede, afdeling conservatorium. Orgel 2e fase studeerde hij aan de Messiaen Academie bij Cor Ardesch en eveneens bij Gijs van Schoonhoven, koordirectie aan het Prins Claus Conservatorium te Groningen bij Louis Buskens en beiaard (Bachelor en Proficient of Carillon) aan het Carillon Instituut Nederland bij Boudewijn Zwart. Geruime jaren coachte organist Toon Hagen hem op het gebied van improvisatie en interpretatie. Ook nam hij deel aan enkele studieweekenden van de Leadership Academy Conductors. Momenteel volgt hij incidenteel improvisatielessen bij organist Hayo Boerema. Voor meer informatie kijk op manneshofsink.nl
Jelte Hulzebos studeerde orgel en klavecimbel aan het conservatorium te Groningen bij Wim van Beek en Jacques Ogg.
Hij behaalde voor orgel het Einddiploma Solospel ‘Cum Laude’ en zijn klavecimbelstudie sloot hij af met het behalen van het diploma Uitvoerend Musicus.
Hij verwierf het diploma Bachelor of Music voor orkestdirectie aan de Hogeschool voor de Kunsten Constantijn Huygens en het diploma voortgezette studie orkestdirectie aan de Messiaenacademie, beide bij Tilo Lehmann.
Als organist van de Nieuwe Kerk te Groningen is hij sinds 1987 een van de vaste bespelers van het Timpe orgel uit 1831. Tussen 1990 en 2019 gaf hij leiding aan de Cantorij van de Nieuwe Kerk.
Sinds 1992 speelt hij een belangrijke rol in de organisatie en uitvoering van de maandelijkse cantatediensten in deze kerk. Daar voerde hij talrijke werken uit de 17de en 18de eeuw uit, waaronder talrijke Bach-cantates, de Hohe Messe, de Johannes-Passion, het Weihnachtsoratorium en werken van Buxtehude, Bruhns, Carissimi, Schütz, Brahms en meer.
Jelte Hulzebos is dirigent van het Cantate Consort, het koor dat de cantatediensten muzikaal invulling geeft. Hij is medeoprichter en leider van het Noordelijk Barokensemble, www.noordelijkbarokensemble.nl
Naast zijn concerterende activiteiten als organist, klavecinist en dirigent doceert hij in dezelfde vakgebieden.
Orgelopnamen verschenen op zijn eigen cd label Cambiata Records waaronder de veel geprezen cd, Scheidemann, Sweelinck, Tunder en Bach in de Martinikerk te Groningen.
Website: www.jeltehulzebos.nl
En nog even terug naar de cantatedienst van 2 november waarin Eternal Light: A Requiem van Howard Goodall werd uitgevoerd. De Cantorij van de nieuwe Kerk o.l.v. Mannes Hofsink maakte er een groot succes van! We mochten 265 bezoekers welkom heten, prachtig.
PS1: Op zaterdag 13 december voert het Cantate Consort het Weihnachtsoratorium de cantates 4,5 en 6 uit om 20.00 uur in de Nieuwe Kerk.
PS2: Op zondag 21 december zingt de Cantorij van de Nieuwe Kerk weer Christmas Carols om 17.00 uur in de Nieuwe Kerk, met glühwein vooraf.
Toegang gratis, collecte bij de uitgang
Het volledige programma van de Cantatediensten van het seizoen 2025 – 2026 kunt u vinden onder het kopje Cantatediensten.
PS: de Commissie Cantates in de Nieuwe Kerk is een ANBI instelling, omdat zij (in die zin) valt onder de Protestantse Gemeente Groningen (PGG). U kunt daarom eventuele giften aan de Commissie bij de aangifte Inkomstenbelasting opgeven. U moet dan ook melding maken van de ANBI instelling, en dat is bij giften aan de Cantatediensten dus de PGG.